ცხიმიანი საკვების ქრონიკული მოხმარება იწვევს ქიმიურ დისბალანსს, რომელიც ნაწლავებსა და ტვინს შორის კავშირს არღვევს. მეცნიერთა საერთაშორისო ჯგუფის მონაცემებით, ჭარბი ნაჯერი ცხიმი მკვეთრად ზრდის სეროტონინის დონეს ნაწლავებში, მაგრამ ამავდროულად ამცირებს მის მარაგს ტვინში – იმ ადგილებში, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან განწყობაზე, მეხსიერებასა და მადის კონტროლზე. კვლევა გამოქვეყნდა ჟურნალ „Nutritional Neuroscience“-ში (NN).
სეროტონინის დაახლოებით 95% სინთეზირდება ნაწლავებში, სადაც ის არეგულირებს საკვების მოძრაობას და სისხლის მიმოქცევას. დარჩენილი, კრიტიკულად მცირე რაოდენობა, ხელს უწყობს ტვინის ფუნქციონირებას, გავლენას ახდენს ემოციებზე, სწავლასა და დანაყრების გრძნობაზე. ეს ორი სისტემა მუდმივ დიალოგს ინარჩუნებს ნაწლავ-ტვინის ღერძის მეშვეობით. მიმოხილვის ავტორები ცდილობდნენ გაეგოთ, თუ როგორ არღვევს ცხიმიანი დიეტა ამ დიალოგს.
ნაწლავებში მდებარე ენტეროქრომაფინის უჯრედები მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ. ცხიმიანი საკვების ზემოქმედებისას ისინი იწყებენ ჭარბი სეროტონინის სინთეზს, რადგან ფერმენტები, რომლებიც ამ პროცესს იწვევენ, ჩვეულებრივზე მეტად აქტიურდებიან. ამავდროულად, ირღვევა სატრანსპორტო ცილების მუშაობა, რომლებიც ჭარბი სეროტონინის „გაწმენდას“ გულისხმობს. შედეგად, ნაწლავები გადატვირთულია ამ მოლეკულით და მისი სიჭარბე იწვევს ანთებას და ლორწოვანი გარსის დაზიანებას. ნაწლავის კედელი უფრო გამტარი ხდება, რაც ნაერთებს, რომლებმაც ჩვეულებრივ არ უნდა დატოვონ საჭმლის მომნელებელი ტრაქტი, სისხლში მოხვედრის საშუალებას აძლევს.
ამასობაში, ტვინში საპირისპირო სიტუაცია ვითარდება. ჰიპოკამპში – მეხსიერებისა და ემოციური სტაბილურობის რეგიონში – სეროტონინი სწრაფად ნადგურდება.
მიზეზი არის ფერმენტ მონოამინოქსიდაზა A-ს აქტივობის მომატება, რომელიც ნეიროტრანსმიტერებს უფრო სწრაფად „ამუშავებს“, ვიდრე ტვინს შეუძლია მათი გამოყენება. შედეგად, ტვინი ნაკლებად ახერხებს დანაყრების ამოცნობას, რაც იწვევს ჭარბ კვებას და მეტაბოლურ დისბალანსს.
ავტორების აზრით, ნაწლავის მიკრობიოტა შეიძლება იყოს ამ დარღვევების ჯაჭვის მთავარი მედიატორი. ჯანსაღი ბაქტერიები წარმოქმნიან მოკლეჯაჭვიან ცხიმოვან მჟავებს, რომლებიც იცავს ტვინს და არეგულირებს სეროტონინის მეტაბოლიზმის ფერმენტებს. ცხიმიანი საკვები ღარიბია ბოჭკოვანით, რაც სასარგებლო ბაქტერიებს საკვებ ნივთიერებებს ართმევს. დამცავი მჟავების – კერძოდ, აცეტატის და ბუტირატის – დონე მცირდება. შედეგად, სეროტონინის რეცეპტორების მგრძნობელობა ქვეითდება და ანთება იზრდება. განაგრძეთ კითხვა…
